Zainteresowanie zmianą i tym jak wdrażać ją w szkole publicznej jest bardzo duże.
Zainteresowanie zmianą i tym jak wdrażać ją w szkole publicznej jest bardzo duże.
Taki stan rzeczy spowodowała już w 2017 r. zmiana prawa oświatowego. Ułatwiła ona szkołom realizowanie innowacji pedagogicznej chociażby poprzez zmianę procedur np. nie ma potrzeby zgłaszania innowacji w Kuratorium Oświaty czy też prowadzenia nadmiernej dokumentacji na ten temat. Ponadto realizacja oddolnych projektów dla szkół również zachęciła wielu nauczycieli i dyrektorów do odważnego działania na rzecz zmian. Kropką nad „i” jest pojawienie się kilku dokumentów np. SZKOŁA DLA INNOWATORA, kształtowanie kompetencji PROINNOWACYJNYCH czy też najnowszy raport o edukacji Economist Intelligence Unit, zawierający ranking systemów edukacji, w którym Polska znalazła się na 27. miejscu.
Dużo dyskutujemy. Wielu ma nawet dziesiątki gotowych propozycji i recept JAK UZDROWIĆ POLSKĄ EDUKACJĘ!!! Jednak rozważania i dyskutowanie nie przynosi zmiany sytuacji … NARASTA potrzeba konkretów i próba pokazania co można w naszej rzeczywistości … Jak zmieniać POLSKĄ SZKOŁĘ, żeby stała się miejscem kształtowania kompetencji, realizowania WYZWAŃ i MARZEŃ, rozbudzania PASJI i CIEKAWOŚCI świata. Szkołą, która łamie schematy, dodaje odwagi i uczy konsekwencji … DAJE SZANSE NA PRZYSZŁOŚĆ.
KILKA SŁÓW O NAS …
Jesteśmy SZKOŁĄ PUBLICZNĄ! Mamy 400 uczniów, 40 nauczycieli i 12 pracowników administracji i obsługi. Codziennie cztery autobusy, z 19 miejscowości dowożą trzy czwarte uczniów do szkoły. Obowiązywało i obowiązuje nas POLSKIE PRAWO OŚWIATOWE. Zmianę rozpoczęliśmy w 2002 roku. Nie było łatwo, ale WARTO BYŁO!!!
OD CZEGO ZACZĘLIŚMY? Zaczęliśmy zmiany od siebie!
- Zmiany myślenia o tym co robimy każdego dnia!
- Uświadomienia sobie, że MY! nauczyciele i dyrektorzy jesteśmy częścią systemu i MAMY WPŁYW (jeśli tylko chcemy) na to, co dzieje się w naszej klasie, szkole!
- „Poszukania” naszej TOŻSAMOŚCI PEDAGOGICZNEJ, ustalenia priorytetów, wartości, tego co dla nas ważne!
Jako lider i przywódca postawiłam na tworzenie szkoły, która stawia na relacje i dbanie o DOBROSTAN uczniów i nauczycieli … równocześnie poszukując najlepszych rozwiązań pozwalających młodym ludziom przygotowywać się do życia w nieznanej przyszłości.
Moje podejście do edukacji polega na tym, że „szkołę” trzeba doświadczyć, przeżyć. Poczuć to co się robi, mieć odwagę myśleć niestandardowo i dobrze przygotować się do kolejnego etapu, do życia. Mam dużo zaufania do nauczycieli i uczniów. Tworzę przestrzeń edukacyjną, w której jest miejsce do pracy z mistrzem/nauczycielem, w grupach mieszanych wiekowo i indywidualnej. Stawiam na pasje i zainteresowania poszczególnych członków społeczności szkolnej. Do największych moich osiągnięć należą: paradygmat jakim się kieruję w codziennej pracy mojej i pracy szkoły, opracowanie nowatorskiego podejścia do budowania warsztatu pracy nauczyciela oraz stworzenie szkoły według autorskiej wizji.
JAKI ZMIENILIŚMY NASZĄ SZKOŁĘ?
WSPARCIE NAUCZYCIELA – NOWOCZESNY WARSZTAT PRACY
Cele główne:
- Rozwój kompetencji nauczycieli.
- Kształtowanie kompetencji uczniów.
- Budowanie szkoły jako miejsca sprzyjającego procesowi ucznia się.
OPIS DZIAŁANIA:
Pomysł tzw. Pracowni Tematycznych pozwala na systemowe rozwiązania. I tak każdy uczeń 6 godzin w tygodniu (w ramach ramowego planu nauczania i planu lekcji) ma możliwość pracy z nauczycielem, w grupach mieszanych wiekowo i indywidualnej.
Opracowany model szkoły, w której praca w pracowniach tematycznych zorganizowana jest tak, żeby uczniowie i nauczyciele, realizując odgórnie określoną podstawę programową, pracowali też nad własnym rozwojem.
Stworzyliśmy 12 pracowni tematycznych. Łącząc ich programy i założenia dajemy uczniom możliwość wszechstronnego rozwoju. Na przykład: Pracownia Podróży pozwala na zdobywanie takich kompetencji jak uczenie się, poszukiwanie wiedzy z różnych źródeł, praca w grupie. Tu uczniowie odbywają wycieczki, spotkania z ciekawymi ludźmi. Pracownia Kuchenna to praca w grupie i branie za nią odpowiedzialności, planowanie pracy, uczenie się, budowanie instrukcji i praca z instrukcją. W Pracowni Teatralnej dążymy do zdobywania takich kompetencji jak słuchanie i dyskutowanie, prezentowanie się, kształtowanie postaw wobec siebie, rodziny, szkoły, otaczającego dziecko środowiska. Tu tworzymy sytuacje, które rozwijają wyobraźnię, wyzwalają kreatywność, uczą samodzielności. Budują poczucie bezpieczeństwa, pozwalają na zdobywanie doświadczeń, z których uczeń będzie korzystał w różnych sytuacjach życia codziennego.
Pracownie artystyczne: ceramiki, witrażu, czerpania papieru, filcu, czy teatru nastawione są na rozwój wyobraźni, budzenie uczuć i wrażliwości, wspieranie kreatywności. W tych pracowniach uczymy planowania pracy i wykonywania zadań do końca. Dajemy szansę na sukces i budowanie pozytywnego wizerunku.
Pracownia BPI (biuro pracy indywidualnej) to miejsce gdzie uczniowie spotykają się i razem poszukują odpowiedzi na różne pytania, problemy. Sami decydują czego i jak chcą się uczyć. Do każdej podejmowanej przez siebie pracy tworzą plan i według niego próbują dojść do rozwiązania. Uczą się planowania, analizowania popełnionych błędów, naprawiania ich i poszukiwania innych rozwiązań. Tu też mogą przyjmować role ekspertów podczas wspierania rówieśników lub prezentowania swojej pracy na forum.
Co nam to daje?
Dzięki takiej pracy zyskaliśmy czas na spokojne realizowanie ważnych i nieważnych rzeczy, które niesie ze sobą SZKOŁA! Mamy dobrze zorganizowaną przestrzeń, autorskie rozwiązania, doposażone w niezbędne pakiety i pomoce sale lekcyjne. Nie musimy już poświęcać dużo czasu na przygotowywania … wchodzimy do szkoły i działamy.
Kilka bardziej szczegółowych opisów:
I EDUKACJA W DZIAŁANIU – PRACA W GRUPACH MIESZANYCH WIEKOWO
Główne cele:
- Uczenie się od siebie nawzajem w działaniu.
- Nauka pełnienia różnych ról w pracy grupowej.
- Kształtowanie kompetencji przyszłości.
OPIS DZIAŁANIA:
W czasie „Edukacji w działaniu” uczniowie pracują w grupach mieszanych wiekowo – uczniowie klas pierwszych z uczniami klas drugich oraz klas trzecich w grupie mieszanej międzyoddziałowej. W tym czasie podejmują działania według swoich możliwości i umiejętności. Pierwszoklasiści uczą się od starszych kolegów planowania pracy, realizowania swoich zadań i brania grupowej odpowiedzialności za efekty działania. Starsi koledzy pomagają pierwszakom, służą pomocą i wsparciem w różnych zadaniach. Czują się za nich odpowiedzialni. Pierwszoklasiści uczą się od starszych kolegów, współpracują z nimi. Praca odbywa się w trzech Pracowniach Tematycznych w ramach ramowego planu nauczania.
Korzyści:
- Uczenie innych to najlepsza metoda nauki.
- Uczenie się od siebie nawzajem.
- Uczniowie kształtują kompetencje, dzięki czemu doskonale pracują w grupie, rozwiązują problemy w sposób twórczy, poszukują wiedzy w różnych źródłach, prezentują się.
II LABY – ZAJĘCIA KSZTAŁCĄCE KREATYWNOŚĆ – PRACA W GRUPACH MIESZANYCH
Cele główne:
- Rozwój kompetencji przyszłości.
- Kształtowanie u uczniów postawy odpowiedzialności za własny rozwój.
- Umiejętność pracy indywidualnej i grupowej.
OPIS DZIAŁANIA:
Zajęcia skierowane do uczniów klas IV-VIII. Odbywają się w półrocznych cyklach, po dwie godziny lekcyjne w tygodniu. Prowadzone są przez nauczyciela – tutora, na niektórych zajęciach wspólnie z nauczycielem wspomagającym. Wynikają ze szkolnego planu lekcji.
Utworzono dziesięć pracowni – LABÓW, których założeniem jest:
„MATEMATYKA W DZIAŁANIU” – kształtowanie kompetencji matematycznych, krytycznego myślenia, tworzenie nowych kombinacji skojarzeniowych z wcześniej znanych.
„ESCAPE ROOM” – tworzenie różnego rodzaju zadań, zagadek z różnych dziedzin. Zbieranie informacji. Angażowanie się w pracę i ocenę konsekwencji zjawisk, działań.
„MOJA MAŁA OJCZYZNA” – kształtowanie postawy patriotycznej, historycznej, kulturowej.
„PRACOWNIA UCZENIA SIĘ”– poznanie podstawowych tajników efektywnego uczenia się
„BIURO PRACY INDYWIDUALNEJ” – zdobywanie umiejętności i wiadomości, przede wszystkim poprzez własne działanie, branie odpowiedzialności za swoją edukację, planowanie oraz akceptacja zmiany.
„ZAJĘCIA ARTYSTYCZNE” – angażowanie się w zainteresowania niezwiązane z pracą szkolną poprzez realizację różnorodnych zadań z plastyki. Kształtowanie umiejętności planowania i brania odpowiedzialności za realizację. Doświadczanie niekonwencjonalnego rozwiązywania problemów.
„REPORTERSKIM OKIEM” – kształtowanie kompetencji przyszłości oraz wykorzystywanie nowych technologii i trendów przyszłości.
„SZKOŁA Z MOCĄ” – kształtowanie postaw prospołecznych (empatia, tolerancja, wolontariat).
„WYZWANIA” – nabywanie biegłości w myśleniu i wymyślaniu rozwiązań oraz odpowiedzi niekonwencjonalnych. Kształtowanie umiejętności zarządzania sobą, czasem, skutecznym działaniem.
„EKSPERYMENTY I WYNALAZKI” – generowanie pomysłów, kreatywne rozwiązywanie problemów, identyfikacja problemów, otwartość na pomysły.
Korzyści:
Uczeń:
- Samodzielnie pracuje i dokonuje samooceny.
- Planuje pracę, tworzy strategię i korzysta z potencjału grupy.
- Prezentuje efekty swojej pracy.
- Kształci kompetencje kluczowe.
- Posługuje się nowymi technologiami informacyjnymi.
- Wykorzystuje nabytą wiedzę w sytuacjach codziennych.
Nauczyciel:
- Tworzy nowatorski warsztat pracy.
- Prowadzi zajęcia nową metodą.
- Rozbudza wśród uczniów naturalną ciekawość, aktywność i chęć poszukiwania.
- Kształtuje u uczniów postawę odpowiedzialności za własny rozwój.
- Kształtuje nowe kompetencje niezbędne do realizacji WYZWAŃ I ZADAŃ NOWOCZESNEJ SZKOŁY.
BPI- BIURO PRACY INDYWIDUALNEJ – PRACA INDYWIDUALNA
Główne cele:
- Uczeń nabywa odpowiedzialności za własną naukę.
- Uczeń planuje własną pracę.
- Uczeń dokonuje samooceny.
OPIS DZIAŁANIA (do opisu wykorzystano fragmenty z programu BPI):
ZADANIA PRZEDMIOTOWE. Uczniowie pracujący w BPI mają do dyspozycji pakiet autorskich zadań przedmiotowych, ułożonych przez nauczycieli języka polskiego i matematyki, sprawdzonych przez ekspertów. Dotyczą one zagadnień bliskich uczniom i są podzielone wg tematyki: szkoła, Radowo Małe i najbliższa okolica, podróże, pasje i zainteresowania oraz zadania różne. Zadania opracowane zostały w formie kart, na których przedstawiono kategorię, ćwiczone umiejętności oraz treść zadania.
ZADANIA PROJEKTOWE. Oparte na wykonaniu wieloetapowego działania, w którym uczeń między innymi wyszukuje i analizuje informacje, przeprowadza ankiety, planuje budżet, jadłospis, opracowuje trasy wycieczek, sporządza różnego typu wykresy.
ZADANIA DETEKTYWISTYCZNE. Korzystając z informacji zawartych w zadaniu, uczeń musi odgadnąć zaszyfrowaną wiadomość, np. postać, miejsce, przedmiot, wydarzenie oraz wykonać zadania, dotyczące rozwiązania zagadki.
ZADANIA OPRACOWANE PRZEZ UCZNIÓW. Podczas zajęć uczniowie, którzy nie chcą rozwiązać zadań mogą je układać. Do pakietu trafiają zadania zaakceptowanie przez tych samych ekspertów, którzy oceniali zadania nauczycieli.
Uczniowie pracują W ZESZYTACH BPI zaprojektowanych specjalnie dla BPI naszej szkoły. Samodzielnie dokonują wyboru zadania, którym będą się zajmowali. Później planują etapy wykonania zadania. Uczniowie pracują pod opieką nauczycieli języka polskiego i matematyki. Zadania próbują rozwiązywać samodzielnie, później mogą poprosić o pomoc kolegę, a na końcu nauczyciela. Rolą nauczyciela jest wsparcie ucznia w jego samodzielności, rozwoju i wytrwałość.
Korzyści:
- Uczeń uczy się planowania, organizowania oraz samodzielnej pracy.
- Uczeń dokonuje wyboru tematu pracy.
- Uczeń wyszukuje i przetwarza informacje z różnych źródeł.
- Uczeń uczy się samooceny i planowania dalszej pracy.
- Uczeń przyjmuje odpowiedzialność za własny rozwój.
WYZWANIA – PRACA INDYWIDUALNA
Główne cele:
- Rozwijanie aktywnej postawy uczniów, umiejętności podejmowania własnych inicjatyw.
- Rozwijanie umiejętności planowania, organizowania własnych działań i zarządzania nimi.
- Kształcenie umiejętności współpracy w grupie.
OPIS DZIAŁANIA:
Zajęcia „Wyzwania” prowadzone są przez dwie godziny tygodniowo przez okres jednego półrocza dla danej klasy. Uczniów wspomaga dwóch nauczycieli. Uczniowie podejmują się indywidualnych lub grupowych wyzwań. Zajmują się planowaniem, organizacją własnych działań. Dokumentują realizację wyzwań i przygotowują prezentację swoich efektów pracy. W pracy starają się wykorzystywać metodę „Trzos”(terminy zadań, ramy czasowe, zaplanowanie rezerw czasowych, ograniczanie innych działań, skontrolowanie rezultatów). Nauczyciele wspomagający wspierają uczniów, aby ich pomysły zakończyły się sukcesem. W tym celu prowadzą trening pozytywnego myślenia, ćwiczenia w zarządzaniu własny czasem. Zajęcia kończą się podsumowaniem, podczas którego uczniowie analizują swoje działania, wyciągają wnioski – „Co poszło dobrze, co się nie powiodło i dlaczego”.
Korzyści:
- Aktywna postawa uczniów.
- Odpowiedzialność za podejmowanie działań i doprowadzanie ich do końca.
- Efektywna współpraca w zespole.
- Umiejętność analizowania własnych działań i wyciągania wniosków na temat powodzeń, niepowodzeń i ich ewentualnych przyczyn.
- Zdobywanie doświadczeń
SZKOŁA Z MOCĄ
Główne cele:
- Kształcenie umiejętności rozpoznawania i wyrażania emocji oraz ich akceptacji,
- Zapoznanie uczniów z ideą wolontariatu oraz jej propagowanie. Uwrażliwienie na cierpienie, samotność i potrzeby innych,
- Angażowanie się uczniów w działania na rzecz społeczności szkolnej i lokalnej, tworzenie więzi ze środowiskiem. Wspieranie ciekawych inicjatyw uczniowskich.
OPIS DZIAŁANIA:
Zajęcia przeznaczone są dla uczniów klas I-III i VII. Uczą się oni rozumieć i akceptować siebie oraz innych ludzi poprzez rozpoznawanie, nazywanie i wyrażanie różnych emocji. Pomaga im w tym pracownia teatralna, gdzie uczniowie kształtują niezbędne w przyszłości kompetencje: nawiązywania relacji z drugim człowiekiem, rozumienia potrzeb i uczuć drugiego człowieka, współpracy w zespole; angażowania się w pomaganie innym.
Uczniowie planują i realizują ciekawe inicjatywy na rzecz społeczności szkolnej oraz lokalnej. Ich przedsięwzięcia realizowane są w trzech obszarach:
- Społeczność szkolna – opieka nad pierwszoklasistami, propagowanie i udział w akcji charytatywnej na rzecz chorej uczennicy.
- Społeczność lokalna –integracja międzypokoleniowa z seniorami podczas wspólnych działań na warsztatach: fotograficznych, rękodzielniczych, z obsługi komputera, smartfona.
- Akcje charytatywne – Dom Dziecka w Łobzie, pomoc potrzebującym z terenu naszej gminy, wspieranie schronisk dla zwierząt.
Korzyści:
Uczniowie:
- rozumieją siebie i swoje emocje,
- rozumieją drugiego człowieka, są wrażliwi na jego potrzeby i uczucia,
- potrafią nawiązać relacje z innymi, komunikować się,
- współpracują w grupie, angażują się w bezinteresowne pomaganie innym,
- planują i podejmują ciekawe inicjatywy na rzecz społeczności szkolnej oraz lokalnej.
PODSUMOWUJĄC…
Mogłabym jeszcze wymienić więcej działań, które podejmujemy w naszej szkole każdego dnia i opisać kolejne nowatorskie rozwiązania usprawniające naszą pracę (Program poświęcony dbaniu o DOBROSTAN „Dobrze być (z) sobą, Edukacja w działaniu Stół Mądrości – etap drugi, Szkolny Zespół Pedagogów – wspierający ucznia, nauczyciela, rodzica). Mogłabym, ale po co? Przecież to wszystko już gdzieś jest opisane … Można, jeśli tylko się chce poczytać lub odwiedzić naszą szkołę.
Wielu woli mówić: My to już dawno robimy! Lub: to szkoła na wsi! Oni mają pracownie! Mają lepiej, bo zaczynali w innych czasach… Nas jest więcej… Jesteśmy szkołą średnią… I takie tam inne, dotyczące prawa, nadzoru, rodziców, leniwych nauczycieli, niewyrozumiałych dyrektorów … i sama już nie wiem czego…
A prawda jest taka!!!! Skoro udało się w Radowie Małym to MUSI się udać w każdym innym miejscu!
Dlaczego się nie udaje? Bo wymaga zaangażowania… Bo trzeba odwagi i determinacji do wdrażania takich zmian… Bo trzeba czasu i cierpliwości w czekaniu na pierwsze OWOCE swojej pracy… Bo zmiana wymaga, by ją wdrażano z uwzględnieniem wszystkich jej etapów… Bo trzeba zrozumienia i zaangażowania się wszystkich… Bo… Bo… Bo…
Kiedy już zapadanie CISZA! Pomyślmy, co tak naprawdę możemy zrobić dla siebie i swoich uczniów!
Dla bardziej zainteresowanych wklejam linki opisujące inne nasze inicjatywy:
https://zsp-radowo-male.szkolnastrona.pl/p,120,szkola-w-mediach i https://zsp-radowo-male.szkolnastrona.pl/p,134,publikacje
W jednym miejscu dużo linków do filmów, audycji, artykułów…
DO ZOBACZENIA … DO USŁYSZENIA … DO WSPÓŁPRACY
Ewa Radanowicz 